Een paniekaanval kan uit het niets lijken te komen en een overweldigend gevoel van angst en onmacht veroorzaken. Hierbij worden vaak intense fysieke en emotionele reacties ervaren omwille van het gevoel van controleverlies. Hoewel paniekaanvallen niet schadelijk zijn, kunnen ze enorm beangstigend zijn en een grote impact hebben op je dagelijkse leven. In deze blog neem ik je graag mee in wat paniekaanvallen zijn, waarom ze gebeuren en wat je kan doen om ermee om te gaan.
Wat is een paniekaanval?
Een paniekaanval kan omschreven worden als een plotse golf van intense angst of paniek die vaak gepaard gaan met fysieke symptomen. Een paniekaanval kan van korte duur zijn maar evenzeer veel langer dan een paar minuten aanhouden. Soms gebeurt het dat iemand maar één keer in zijn leven een paniekaanval ervaart terwijl bij anderen zich regelmatig een paniekaanval aandient, wat kan leiden tot een paniekstoornis.
Wat gebeurt er tijdens een paniekaanval?
Tijdens een paniekaanval komen er in je lichaam hormonen zoals adrenaline vrij. Deze hormonen zijn bedoeld om je te helpen bij een bedreiging (vlecht-vlucht reactie). Bij een paniekaanval echter wordt deze reactie getriggerd zonder dat er een reëel gevaar is. Dit zorgt ervoor dat je lichaam reageert alsof er een groot risico is zelfs als je veilig bent.
Veel voorkomende symptomen van een paniekaanval zijn voornamelijk hartkloppingen, duizeligheid of licht in het hoofd, kortademigheid, zweten, trillen en tintelingen, misselijkheid en buikklachten en het gevoel dat je gaat flauwvallen of de controle verliest.
Tijdens een aanval kan het soms lijken dat je een hartaanval hebt, wat de paniek nog erger maakt.
Wat zijn de oorzaken van paniekaanvallen?
De oorzaak van een paniekaanval is vaak een combinatie van genetische aanleg, stress, levensgebeurtenissen en lichamelijke factoren.
Langdurige stress kan je lichaam in een verhoogde staat van alertheid houden waardoor een paniekaanval kan uitgelokt worden. Verder zijn mensen die lijden aan angststoornissen of die een traumatische gebeurtenis meegemaakt hebben vaak gevoeliger voor paniekaanvallen. Ook kunnen grote veranderingen zoals verlies van een baan, een verhuis of een grote persoonlijke crisis paniekaanvallen uitlokken. Op medisch vlak dient men ook rekening te houden met lichamelijke oorzaken zoals een schommelende bloedsuikerspiegel, hormonale veranderingen of cafeïnegebruik.
Hoe kan je een paniekaanval onder controle krijgen?
Hoewel paniekaanvallen intens zijn, zijn er technieken die je kunt leren om de aanvallen beter te beheersen of zelfs te voorkomen. Eén van de beste manieren om je lichaam te kalmeren is door je ademhaling te vertragen. Focus op je ademhaling en probeer de 4-4-4-4 methode waarbij je 4 tellen inademt, je adem 4 tellen vasthoudt, 4 tellen uitademt en weer 4 tellen wacht. Hiermee kan je je hartslag vertragen en hyperventilatie die meestal aanwezig is verminderen.
Verder kunnen oefeningen die je helpen om uit je gedachten te komen en terug te keren naar het hier en nu helpen om een paniekaanval onder controle te krijgen. Denk hierbij aan de 5-4-3-2-1 oefening waarbij je 5 dingen opsomt die je kunt zien, 4 dingen die je kunt voelen, 3 dingen die je kunt horen, 2 dingen die je kunt ruiken en 1 ding dat je kan proeven.
Wees jezelf ervan bewust dat een paniekaanval tijdelijk is. Paniekaanvallen zijn heel intens, maar ze gaan altijd weer voorbij. Help jezelf eraan te herinneren dat je lichaam vanzelf weer kalmeert en dat de symptomen geen blijvende schade aanrichten.
Wanneer je angst voelt op te komen probeer in plaats van de situatie te negeren het juist rustig aan te pakken. Vlucht er niet van want door te blijven, geef je je hersenen de kans om te leren dat er geen echt gevaar is. Op die manier is de kans groot dat op lange termijn de paniekaanvallen verkleinen en/of verdwijnen.
Het opschrijven van wat je voelde en dacht tijdens de paniekaanval kan helpen om niet alleen je gedachten te ordenen maar ook patronen te herkennen.
Voorkomen is beter dan genezen!
Door preventief regelmatig ademhalings -en ontspanningsoefeningen te doen kan je je lichaam helpen om in een kalme staat te blijven en te voorkomen dat je te snel overprikkeld geraakt.
Een gezonde levensstijl met voldoende slaap, regelmatig lichaamsbeweging en gezonde voeding kunnen je lichaam in balans houden en je veerkracht vergoten. Het vermijden van cafeïne en alcohol, die paniekaanvallen kunnen verergeren, kunnen bijdragen tot het minder erg maken van een paniekaanval.
Samen met een psycholoog of traumatherapeut kan je de onderliggende onbewuste patronen zichtbaar maken van de paniekaanvallen en kan het mogelijk gemaakt worden om op een diepe, consistente en blijvende manier vrij te blijven van paniekaanvallen. Wanneer je voelt dat je niet alleen staat in je proces kan dit je zelfvertrouwen vergroten en je stress verminderen.
Wanneer doet de noodzaak zich voor om professionele hulp te zoeken?
As je ooit, één keer in je leven een paniekaanval meemaakt, hoeft dit geen reden te zijn om je zorgen te maken, maar als paniekaanvallen regelmatig voorkomen of je dagelijks functioneren beginnen te verstoren, kan het verstandig zijn om hulp te zoeken. Je huisarts of een psycholoog kan je helpen om beter te begrijpen waarom je paniekaanvallen hebt en welke behandelingsmethoden er mogelijk zijn.
Paniekaanvallen zijn geen teken van zwakte maar een fysiologische reactie van je lichaam op angst. Met de juiste tools, ondersteuning en misschien professionele begeleiding, kan je leren om je paniekaanvallen te beheersen en hun invloed op je leven te verminderen.
Tot slot geeft ik graag mee dat paniekaanvallen overweldigend kunnen zijn, maar dat je weet dat ze niet gevaarlijk zijn en dat er manieren zijn om ermee om te gaan. Door technieken te leren om je lichaam en geest te ontspannen en te kalmeren en door te werken aan de onderliggende oorzaken kan je stap voor stap controle krijgen over je leven. Geef jezelf de tijd om te leren en te oefenen met nieuwe vaardigheden. Je bent sterker dan je denkt!
“Blijf groeien en ontdekken, elke stap telt!”
Sabin Van Crombrugge
